Przed meczem z Rumunią - Do poczytania06.02.2023
Tweet
Zaczynamy nową rugbową przygodę – jutro w Bukareszcie gramy z Rumunią inaugurując nasz pierwszy od lat start w Rugby Europe Championship. Z tego okazji zapraszam do lektury specjalnego przedmeczowego materiału, który jest dołączony do lekstu. W materiale składy obu drużyn z indywidualnymi statystykami, garść informacji o tegorocznym REC i rumuńskim rugby, a także krótka historia REC i jego poprzedników (ta zresztą także poniżej, choć bez tabelki z lokatami).
Historia Rugby Europe Championship
Podczas gdy regularne rozgrywki poprzednika obecnego Pucharu Sześciu Narodów – Home Nations – zaczęły się w XIX w., a na początku ubiegłego stulecia dołączyła do nich Francja, na turnieje przeznaczone dla ekip spoza „kartelu” trzeba było dość długo czekać. Pierwszy zorganizowano w Berlinie w maju 1936, kilka tygodni przed organizowanymi tam letnimi igrzyskami olimpijskimi. Był on efektem dwóch czynników: ambicji nazistowskich Niemiec oraz faktu, że Francja wykluczona z Pucharu Pięciu Narodów w latach 30. potrzebowała gier z przeciwnikami z kontynentu (to m.in. z tego powodu zainspirowała powstanie w 1934 FIRA czyli obecnego Rugby Europe). Turniej stanowił nawiązanie do tradycji rugby jako sportu olimpijskiego, po raz ostatni w tej randze w 1924. Wzięły w nim udział cztery drużyny, a w finale Francja pokonała Niemcy 19:14. Przed wojną rozegrano jeszcze dwa takie turnieje: rok później w Paryżu, przy okazji organizowanej tam Wystawy Światowej, a w 1938 w Bukareszcie. Te także wygrała Francja.
Po II wojnie światowej pierwsze próby organizacji takiego turnieju podjęto w latach 50. (dwukrotnie wygrała Francja przed Włochami), a na stałe wszedł do kalendarza europejskiego rugby w 1965. Format gier zmieniał się, ale dominującą ich siłą przez cały okres istnienia FIRA Nations Cup, a także jego następcy – FIRA Trophy – była Francja. Co prawda przywrócona do Pucharu Pięciu Narodów traktowała rozgrywki FIRA jako drugorzędne i nie wysyłała nań pierwszej reprezentacji, ale i tutaj napotkała z czasem godnego przeciwnika – Rumunię, która kilkakrotnie przerwała dominację Francuzów (słynne zwycięstwa nad Francją: 15:14 z 1968, 15:10 z 1974, 15:12 z 1976 i 15:0 z 1980, 13:9 z 1982 czy wreszcie 12:6 z 1990 odniesione we francuskim Auch) i pięciokrotnie wygrała turnieje.
Francuzi ostatni raz wystąpili w turnieju w 1995/96 (Włochy zaś w 1994 – po przyjęciu do Pucharu Sześciu Narodów zrezygnowali z tych startów). Wówczas nastała paruletnia przerwa (z uwagi na skomplikowany format kwalifikacji do Pucharu Świata w 1999), ale w 2000 rozgrywki powróciły jako European Nations Cup. Wtedy ustabilizował się format najwyższej dywizji z udziałem sześciu drużyn i rozgrywaniem meczów systemem kołowym, na wzór Pucharu Sześciu Narodów. Początkowo jednak często kumulowano wyniki z dwóch kolejnych sezonów i w ten sposób wyłaniano mistrzów co drugi rok. Nową największą siłą w europejskim rugby stała się Gruzja, który pierwszy raz zwyciężyła w turnieju w 2001, a od 2006 na stałe zadomowiła się na najwyższym stopniu podium, tylko dwukrotnie oddając mistrzostwo Rumunii (w 2010 i w 2017 – w pierwszym sezonie po przekształceniu rozgrywek w Rugby Europe International Championships).
Niestety, zdobywane w ten sposób mistrzostwo Europy nigdy w pełni nie mogło satysfakcjonować: sukces obarczony był zawsze świadomością, że najlepsze reprezentacje kontynentu grają w Pucharze Pięciu, a następnie Sześciu Narodów. Co więcej – niezależnie od wyników i dominacji na poziomie REIC, najlepsze drużyny z tego poziomu nie mogły nawet marzyć o awansie poziom wyżej. Puchar Sześciu Narodów jako przedsięwzięcie poniekąd prywatne i całkowicie komercyjne do dziś nie respektuje sportowych reguł awansu i spadku. Obecnie turnieje najwyższego poziomu REIC stanowią jednocześnie kwalifikacje do Pucharów Świata. To niestety nie tylko przydaje prestiżu i stawki, ale także powoduje nadużycia, które prowadzą do skandali – w 2018 odejmowano punkty Belgom, Hiszpanom i Rumunom, niemal całkowicie przemeblowując klasyfikację (dzięki temu na Puchar Świata oprócz Gruzji awansowała Rosja), a w 2021 odjęto punkty Hiszpanom, pozbawiając ich szansy na awans (ich miejsce zajęli Rumuni, a szansę – którą wykorzystali – w międzykontynentalnym barażu dostali Portugalczycy).
Mimo to dla naszej reprezentacji na ten moment najwyższy poziom REIC stanowi upragniony raj. Owszem, dostaliśmy się do niego tym razem dzięki zmianie jego formatu, chyba najbardziej rewolucyjnej od początku rozgrywek – na najwyższym poziomie zagra osiem zamiast sześciu drużyn. Ale to i tak sukces, jakiego od dziesięcioleci nie było w polskim rugby (przynajmniej tym męskim, bo kobiety piszą swoją, całkowicie osobną i piękną historię).
Na najwyższym poziomie europejskich rozgrywek gościliśmy kilkukrotnie. Pierwszy raz w 1968, po zwycięstwie nad Marokiem. Przegraliśmy jednak trzy mecze (w tym słynne 0:67 z Francją na Stadionie Dziesięciolecia) i po jednym sezonie powędrowaliśmy z powrotem poziom niżej. Na dobre zadomowiliśmy się w elicie w 1975 – po awansie dzięki zwycięstwu nad Holandią pozostaliśmy na najwyższym poziomie FIRA Trophy przez sześć sezonów, dwukrotnie zajmując czwarte miejsca. W tym okresie m.in. trzykrotnie pokonaliśmy Hiszpanów, w 1977 wygraliśmy w Warszawie z Włochami (12:6), kilkakrotnie nieźle zaprezentowaliśmy się w meczach z drugimi reprezentacjami Francji. Stan wojenny położył kres tym dobrym występom. Kilka razy jeszcze wróciliśmy na najwyższy poziom, ale tylko na pojedyncze sezony – ostatni raz graliśmy tam w ostatnim FIRA Trophy w sezonie 1995/96 (wówczas startowało 10 ekip, podzielonych na dwie grupy) i w rozegranym rok później FIRA Tournament (w stawce 12 ekip, już bez Francji i Włoch, a także Rumunii, zajęliśmy najlepsze w historii, trzecie miejsce).
Grzegorz Bednarczyk
Więcej informacji o rugby w kraju i na świecie przeczytasz na moim blogu „W szponach rugby” [kliknij]
