Puchar Króla 191917.04.2022
TweetNa walnym zgromadzeniu Army Rugby Union pod przewodnictwem pułkownika Clive Gerarda Liddella, które odbyło się w 13 stycznia 1919 w Bibliotece Gwardii Konnej w Whitehall w Londynie zdecydowano, że dla uczczenia zwycięstwa w I Wojnie Światowej zostanie rozegrany turniej rugby pomiędzy armiami Imperium Brytyjskiego.
Po zakończeniu wojny armie z czterech zakątków Imperium Brytyjskiego utknęły w Europie na kilka miesięcy, czekając na transport do domu. Była to okazja do zorganizowania międzynarodowego turnieju rugby i świętowania zwycięstwa, tak narodził się King's Cup - Puchar Króla. Organizatorzy spotkali się 08 lutego 1919 w Junior United Services Club w Londynie pod przewodnictwem generała Charlesa Harringtona (byłego szefa sztabu marszałka Douglasa Haiga), aby sfinalizować turniej, przygotować boiska i rozpisać mecze. W turnieju miały zmierzyć się jednostki wojskowe z Nowej Zelandii (New Zealand Army), Południowej Afryki (South African Forces), Australii (Australian Imperial Forces), Kanady (Canadian Expeditionary Force), Wielkiej Brytanii (British Army zwaną „Ojczyzną”) i międzynarodowy Royal Air Force. Po rozegraniu piętnastu meczów systemem każdy z każdym w marcu i kwietniu 1919, dwa najlepsze zespoły zmierzyły się w dodatkowym finale o King's Cup, a jego zwycięzcy zagrali towarzyski mecz z Armią Francuską.
A dlaczego nie zaproponowano Francuzom gry w turnieju? Z powodów politycznych, turniej był bowiem podporządkowany integracji krajów Imperium Brytyjskiego. Ale jako ważnego sojusznika zaproszono Francję na mecz ze zwycięzcą Pucharu Króla.
Warto poznać też strukturę uczestniczących drużyn. Kolejne liczby przed nazwami drużyn to ilość reprezentantów kraju, ogólna ilość zawodników oraz liczba oficerów. Jak widać drużynę RAF tworzyli tylko oficerowie podczas gdy w zespole Nowej Zelandii był tylko jeden.
22/28/27 - British Army
11/32/01 - New Zealand Army
10/24/07 - Australian Imperial Forces
09/26/18 - South African Forces
08/27/27 - Royal Air Force
00/33/08 - Canadian Expeditionary Force
Jeszcze jeden detal to udział w turnieju zawodników z Ligi Rugby. Rugby Football Union zniosła zakaz gry dla zawodników ligowych w siłach zbrojnych na czas trwania konfliktu i przywróciła go na swoim pierwszym posiedzenie po zawieszeniu broni. Wyjątkowo zezwolono na grę zawodników Ligi, którzy grali jeszcze w siłach zbrojnych, a nie grali w swoich klubach ligowych. W turnieju pięciu zawodników Ligi miał zespół Australii, a jednego drużyna Wielkiej Brytanii.
Wyniki NZ Army
01.03.1919 Swansea NZ Army v RAF 22:3
03.1919 Portsmouth NZ Army v Canadian EF 11:0
03.1919 Twickenham NZ Army v SA Forces 14:5
05.04.1919 Edynburg British Army v NZ Army 3:6 (6:0)
12.04.1919 Bradford Australian IF v NZ Army 6:5 (6:0)
Kolejność
1. New Zealand Army 8 pkt. 58-17
2. British Army 8 pkt. 81-27
3. Australian Imperial Forces 6 pkt. 58-23
4. South African Forces 4 pkt. 65-43
5. Royal Air Force 4 pkt. 37-69
6. Canadian Expeditionary Force 0 pkt. 3-113
Rugbiści Nowej Zelandii wygrali kolejno cztery spotkania: 22:3 z RAF, 11:0 z Kanadą, 14:5 z Południową Afryką i 6:3 z Brytyjczykami (mecz w Inverleith obserwowało 20 tysięcy kibiców), mając już puchar w przysłowiowej „kieszeni” w ostatnim meczu ulegli nieoczekiwanie Australii 5:6. Ta porażka zrównywała ich dorobek punktowy z dorobkiem British Army, obie drużyny miały po 8 punktów (2 punkty przyznawano za zwycięstwo, 1 punkt za remis, 0 za porażkę). Zgodnie z ówczesnymi zasadami turniej wygrały dwie drużyny (nie liczyły się bezpośrednie mecze ani bilans małych punktów), a że zwycięzca mógł być tylko jeden zarządzono dodatkowy mecz. Finałowe spotkanie rozgrano na Twickenham w obecności 10 tysięcy kibiców, na trybunach zasiedli m.in. Edward, Książę Walii, przyszły król Edward VIII oraz William Ferguson Massey - premier Nowej Zelandii. Tym razem Nowozelandczycy pokonali Brytyjczyków 9:3, którzy wprawdzie zdobyli pierwsze punkty z karnego (NZ Army wyrównała też z karnego), ale przegrali drugą połowę tracąc dwa przyłożenia.
Finał Pucharu Króla
16.04.1919 Twickenham British Army v NZ Army 3:9 (3:3)
Ufundowane przez siebie trofeum król Jerzy V (notabene miłośnik rugby i stały bywalec stadionu Twickenham) wręczył przed meczem z francuzami Jamesowi Ryanowi, kapitanowi New Zealand Army, byłemu zawodnikowi All Blacks. Na pucharze wygrawerowano pełną nazwę turnieju: Inter Services and Dominion Forces Championship Rugby Football Challenge Cup oraz nazwiska wszystkich zawodników (dlatego nie wręczono go po finale, na którym zresztą nie było króla). Francuzi stawiali opór Nowozelandczykom jeszcze na początku drugiej połowy, ale w końcówce nie dali już rady bronić i z wyniku 3:3 zrobiło się 20:3 dla NZ Army.
Mecz z Armią Francuską
19.04.1919 Twickenham NZ Army v Armia Francuska 20:3 (3:3)
Turniej o Puchar Króla zapoczątkował nową erę w międzynarodowym rugby i dlatego jest uważany za prekursora dzisiejszego Pucharu Świata. Bowiem według historyków rugby w następnych latach żaden inny turniej nie zgromadzi najlepszych drużyn z półkuli północnej i południowej, aż do pierwszego Pucharu Świata w 1987 roku. Wtedy „ponownie” Nowa Zelandia została Mistrzem Świata, 68 lat po triumfie w Pucharze Króla 1919.
Już w maju 1919 roku New Zealand Army pojechała na „rewanżowe” tournée po Francji wygrywając trzy mecze z selekcjami:
04.05.1919 Colombes Francja XV v NZ Army 10:16
08.05.1919 Pau Francja, selekcja v NZ Army 6:16
11.05.1919 Tuluza Francja, selekcja v NZ Army 13:14
Tournee NZ Army po Wielkiej Brytanii i Francji objęło 38 spotkań w cztery miesiące (luty-maj), z których Armia Nowozelandzka wygrała 33, zremisowała trzy i przegrała dwa. Właściwie Nowozelandczycy mieli dwie drużyny A i B, które rozgrywały nieraz mecze równolegle (New Zealand Rugby Museum podaje, że meczów w Europie było 45). Z Europy zespół NZ Army udał się do Południowej Afryki na kolejne piętnaście meczów (lipiec-wrzesień), z których 11 wygrał, 1 zremisował i 3 przegrał.
Źródła:
Evans H., Atkinson P., The King's Cup 1919: Rugby's First „World Cup”, 2015.
Yorkshire Rugby Football Union Commemoration Book 1914-1919 and Official Handbook 1919-1920, 1920.
Zdjęcia:
World Rugby Museum
New Zealand Rugby Museum
