RUGBY: Sportowa Metryczka 1944-196411.02.2016
TweetZbigniew Łuszcz, Przegląd Sportowy 21.11.1964
Rugby, będące jedną z najstarszych gier sportowych, wprowadzone zostało w Polsce po raz pierwszy w okresie międzywojennym. W 1921 r. kilku repatriantów z Francji utworzyło przy pomocy francuskiej Misji Wojskowej w Polsce dwie drużyny rugby. Za ich przykładem poszli studenci szkół wojskowych i AZS. W okresie 1921-1928 istniało w Polsce 6 klubów w Warszawie, Poznaniu na Śląsku, które rozgrywały między sobą spotkania towarzyskie. Pierwszy mecz rozegrany został 9 VII 1922 r. pomiędzy dwoma zespołami „Orła Białego”. Pierwsze kontakty międzynarodowe nawiązano w 1924 r. kiedy Polacy wyjechali do Bukaresztu. Od 1926 r. uwidacznia się upadek tej dyscypliny sportu, a w 1928 r. zlikwidowane zostały ostatnie kluby rugby.
Po 27 latach, decyzją GKKF z dnia 14 XII 1955 r., postanowiono ponownie wprowadzić ten sport w Polsce. Kilku zwolenników rugby przystąpiło do działania, organizując kurs trenerski pod kierownictwem Alfonsa Zedy (trenera z CSRS), który ukończyło 40 osób. Powstały 22 kluby, a w lipcu 1956 r. zorganizowano pierwszy kurs sędziowski. Pierwsze spotkanie rozegrane zostało 15 września 1956 r. w Warszawie, w którym AZS AWF pokonał Górnika Kochłowice 3:0. W tym samym roku zorganizowano turniej o Puchar „Sportowca” zdobyty przez AZ AWF Warszawa. 26 stycznia 1957 r. Komisja Organizacyjna przemianowana została na Sekcję Rugby GKKF. Pierwsze mistrzostwa Polski rozegrano w 1957 r. z udziałem 8 drużyn. Tytuł mistrzowski wywalczył AZS AWF Warszawa. W tym samym roku rozegrano pierwsze spotkanie międzynarodowe z zespołem Spartaka Gotwaldovo, dwóch instruktorów wyjechało na kurs międzynarodowy do Paryża, a AWF wprowadziła specjalizację rugby.
9 września 1957 r. odbył się w Warszawie założycielski Walny Zjazd Polskiego Związku Rugby, który utworzył nowy związek wybierając na prezesa Władysława TRYBUSA. Nowe władze PZR rozpoczęły ożywioną działalność dążąc przez tworzenia ośrodków młodzieżowych do spopularyzowania tej dyscypliny sportu. Po kilkumiesięcznej działalności PZR rozegrane zostało pierwsze w historii spotkanie międzypaństwowe, w którym Polacy 24 sierpnia 1958 r. pokonali w Łodzi NRD 9:8.
W następnych latach obserwowaliśmy bujny rozwój rugby w Polsce. Powstało wiele ośrodków młodzieżowych, wzrosło zainteresowanie tym sportem szczególnie wśród młodzieży, zaczęliśmy odnosić coraz większe sukcesy na arenie międzynarodowej. Szczytowym rokiem rozwoju był sezon 1959 r., kiedy Polacy pokonali m.in. Belgię, CSRS i NRF oraz zajęli drugie miejsce w organizowanym w Bukareszcie turnieju o Puchar Pokoju.
Począwszy o 1961 r. zainteresowanie tą dyscypliną sportu maleje. W spotkaniach międzynarodowych Polacy nie odnoszą większych sukcesów, maleje liczba klubów, znikają ośrodki młodzieżowe. W październiku 1960 r. PZR zrzeszał już tylko 12 klubów. W okresie tym związek dysponował jednym trenerem II klasy, 50 instruktorami oraz 3 sędziami międzynarodowymi, 4 związkowymi, 7 okręgowymi i 32 kandydatami.
Kryzys osiągnął dno w latach 1961-62. W okresie tym zmalała do minimum liczba klubów, zawodników, trenerów i sędziów, na arenie międzynarodowej Polacy nie odnosili żadnych sukcesów, umarły śmiercią naturalną przejawiające dotychczas ożywioną działalność ośrodki młodzieżowe. W 1960 r. zrezygnował z pracy dotychczasowy prezes Władysław Trybus, a funkcję tę sprawował od lutego 1961 do listopada 1963 r. płk. Józef PAWŁOWSKI. Niemal całkowity zanik działalności spowodował, że władze GKKFiT postanowiły cofnąć PZR wszelkie dotacje*.
W momencie, kiedy wydawało się, że sport ten umrze śmiercią naturalną grono działaczy postanowiło kontynuować nadal działalność i doprowadzić do ponownego odrodzenia rugby w Polsce. Wytężona praca, wymagająca dużych poświęceń nie poszła na marne. Po okresie głębokiego kryzysu w ostatnim roku obserwuje się ponowny rozwój tej dyscypliny sportu. Powstały nowe kluby, rozgrywane są zawody o mistrzostwo Polski i Puchar PZR, a zespół reprezentacyjny znowu odnosi sukcesy na arenie międzynarodowej. Nie mając innych możliwości sami zawodnicy i działacze pokrywali koszty rozgrywek i wyjazdów na spotkania międzynarodowe. W 1964 r. Polacy dali znów znać o sobie zwyciężając w międzynarodowym turnieju w Malmoe, gdzie zwyciężyli reprezentacje NRD, Szwecji i Danii. Po okresie dłuższego „bezkrólewia” w listopadzie 1964 r. wybrano nowego prezesa PZR, którym został płk. Edward TOMASZCZYK.
W latach 1958-64 reprezentacja Polski rozegrała 28 spotkań międzypaństwowych, z czego 10 wygrała, 2 zremisowała, a 16 przegrała, uzyskując niekorzystny stosunek punktów 166:267.
W rozgrywanych od 1957 r. mistrzostwach Polski triumfowali: 1957-58 - AZS AWF Warszawa, 1959 - Czarni Bytom, 1960-61 - Lechia Gdańsk, 1962-63 - AZS AWF Warszawa oraz w 1964 r. Skra Warszawa.
W chwili obecnej stan posiadania Polskiego Związku Rugby przedstawia się następująco:
- klubów - 13,
- zawodników - 500,
- trenerów II klasy - 3,
- instruktorów - 30,
- sędziów międzynarodowych - 4,
- sędziów związkowych - 10.
Delegaci Polski od kilku lat uczestniczą w pracach Międzynarodowej Federacji Rugby (FIRA), a Leon RADZIKOWSKI jest wiceprzewodniczącym Komisji Technicznej.
*- Nie wiem jakie były intencje autora (może nie chciał drażnić GKKFiT), który przecież był w latach 1961-1962 Kierownikiem Referatu Popularyzacji w Zarządzie PZR, ale było akurat odwrotnie jak napisał. GKKFiT przestał finansować rugby, a dopiero to spowodowało najpierw upadek Ośrodków Młodzieżowych Rugby (a było ich ponad 30), a następnie klubów, których w 1963 roku zostało zaledwie 4.
